HASHIMOTO HASTALIGI

PROF DR METIN OZATA

 


Map data provided by WhatClinic.com

 



Hashimoto hastaligi bir hormon (Endokrin) hastaligidir. Tedavisini Endokrin uzmanlari yapar. Hashimoto hastaliginiz varsa mutlaka bir endokrin uzmanina basvurunuz.

Hashimoto Nedir?

Hashimoto tipi tiroid bezi iltihabi veya tiptaki adiyla ‘’Hashimoto tiroiditi’’ bagisiklik sisteminin bir bozuklugu sonucu ortaya cikar. Nedeni tam olarak bilinmemektedir. 1912 yilinda Japon bilim adami Akira Hashimoto tarafindan tanimlandigi icin bu ad verilmistir. Hashimoto tipi tiroid bezi iltihabi en fazla tiroid bezi yetmezligi yapan hastaliktir. Diger bir deyimle tiroid bezi yetmezliginin en onemli nedeni Hashimoto tipi tiroid bezi iltihabidir.

Hashimoto Neden Olusur?

Bu hastalik otoimmun hastaliklar dedigimiz hastaliklardan birisidir. Otoimmun hastaliklarda vucut kendi dokusunu yabanci doku olarak algilayip onu yok etmek ister ve vucut icinde bir savas olusur. Hashimoto tiroiditinde de vucut tiroid bezini yok etmek ister. Vucudumuz tiroid bezini yok etmek icin cok miktarda anti-TPO antikoru ve anti-tiroglobulin antikoru uretir. Bu antikorlar tiroid bezine baglanarak tiroid hucrelerini harap ederler. Bu arada tiroid bezine bircok iltihap hucresi birikir. Iltihap sonucu tiroid hucreleri tahrip olarak azalinca da bez kuculur ve hormon yapacak hucre kalmaz ve sonunda tiroid hormon yetmezligi ortaya cikar. Bu hastalarda yillar icinde tiroid bezi gittikce kuculur. Baslangicta ufak bir guatr ve kanda anti-TPO antikor yuksekligi varken TSH, T3 ve T4 hormonlari normaldir. Daha sonra zaman icinde hastalik ilerledikce once baslangic halinde tiroid yetmezligi (sadece TSH yuksek, fakat T3 ve T4 normal) sonra tam tiroid yetmezligi (TSH yuksek, T3 ve T4 hormonlari dusuk) gelisir.

Hashimoto hastaligi baslangicinda tiroid bezinde buyume yani guatr vardir; daha sonra tiroid bezi yavas yavas devam eden harabiyet nedeniyle yillar icinde kuculerek sanki yok olur.

Hashimoto Hastaliginda Kimler Risk altindadir?

Hashimoto hastaliginin nasil basladigi tam olarak bilinmiyorsa da genetik egilim onemlidir. Ailesel ozellik gosterir. Ayni ailenin uyelerinde sik gorulur. Hashimoto tiroiditi olan hastalarda kuvvetli bir genetik gecis vardir ve bu hastalarin birinci dereceden akrabalarinda tiroid antikorlari (anti-TPO ve anti-tiroglobulin) yuksek olarak bulunur ve hastalik ailenin diger uyelerinde de siklikla ortaya cikar. Bu nedenle Hashimoto tiroiditi varsa ailenin diger uyelerinde de tiroid tetkikleri yapilmalidir.

Hashimoto tiroidit sikligi iyot alimi arttikca artmaktadir. ABD ve Japonya gibi iyot aliminin yuksek oldugu ulkelerde sikligi yuksektir.

Hashimoto Hastaliginda Siklik:

Toplumun % 2’sinde bulunur. Hashimoto hastalarinin % 95’i kadindir. Tum yaslarda ortaya cikarsa da 30-50 yas arasinda siktir. Kadinlarda erkeklere gore 15-20 kat daha fazla gorulur. Ergenlik cagindaki kizlarda sikligi % 0.8-1.6’dir.
Anti-TPO antikorunun kanda yuksekligi yasla birlikte artar ve 70 yas ve daha buyuk kadinlarin % 33’unde bu antikor yuksek olarak bulunur.
Anti- TPO ve anti-tiroglobulin antikorlarinin ve sadece TSH’nin yuksek oldugu kadinlarda tiroid bezi yetmezligi yani tiroid hormon azligi her yil % 5 oraninda gelisir.

Hashimoto Hangi Belirtiler Yapar?

Cogu hastanin hicbir sikayeti yoktur. Bazi hastalarda kucuk bir guatr ve anti-TPO antikor yuksekligi vardir. Bazen tiroid bezi yetmezligi (tiroid hormon yetmezligi-hipotiroidi) ile doktora basvururlar.

Yas ilerledikce Hashimoto’lu hastalarda hipotiroidi (tiroid bezi yetmezligi) sikligi artar.
Hashimoto’lu hastalarda lastik sertliginde bir guatr vardir. Cok nadiren tiroid bezi sert olabilir. Tiroid bezinde agri veya hassasiyet yoktur. Genellikle tiroid buyumesi sessiz olur ve sikayet bulunmaz. Bu hastalar doktora genellikle guatr nedeniyle veya tiroid hormon azliginin neden oldugu halsizlik, bitkinlik, el ve yuzde sisme, ses kalinlasmasi gibi sikayetler nedeniyle basvururlar.

Hashimoto Tiroiditi ile Birlikte Sik Gorulen Hastaliklar

Hashimoto tiroiditi olan hastalarda diger otoimmun hastaliklar siklikla birlikte olur. Bu hastaliklar asagida verilmistir:
Graves hastaligi
Tip 1 seker hastaligi
Addison hastaligi (bobrekustu bezi –kortizol yetmezligi)
Testis ve yumurtalik iltihabi
Paratiroid hormon azligi
Hipofiz bezi iltihabi
B12 vitamin eksikligine bagli kansizlik
Vitiligo (ciltte beyaz alanlar olmasi)
Romatoit Artrit (kucuk eklem iltihabi)
Trombosit isimli kan hucre azligi
Myastenia gravis (kaslarda agri ve gucsuzluk yapan bir kas hastaligi)

Hashimoto tiroiditi; hipogonadizm (seks hormonlarinda azalma), Addison hastaligi (bobrekustu bezi yetmezligi), diyabetes mellitus (seker hastaligi), hipoparatiroidizm (paratiroid hormon dusuklugu-kalsiyum dusuklugu) ve pernisiyoz anemi (B12 vitamini eksikligine bagli kansizlik) ile birlikte sik gorulur.

Cocuklarda Hashimoto hastaligi olursa buyume gecikmesi, kemik yasinda gecikme ve yuksek kolesterol duzeyleri saptanir.

Hashimoto Hastaliginda Laboratuvar Bulgulari:

Hashimoto tiroiditinden suphelenildiginde, anti-TPO antikoru, T3, T4 ve TSH hormon tetkiklerine bakilir. Hashimoto tiroiditli olgularin yaklasik % 80’inde tani kondugunda normal T4, T3 ve TSH duzeyleri saptansa da tiroid bezinde hormon yapimi azalmaya baslamistir.

Anti-TPO antikorlar hastalarin % 95’inde ve anti-Tiroglobulin antikorlar % 60’inda yuksek olarak bulunur.

Anti-TPO antikoru yuksek hastalarin % 25-50’sinde tiroid bezi yetmezligi baslangic halinde olabilir, yani TSH hormonu yuksek, fakat T3 ve T4 hormonu normaldir.

Hashimoto Tedavisi:

Hashimoto hastaliginin tedavisi icin bir ENDOKRIN UZMANINA basvurunuz.
Hashimoto tipi tiroid iltihabini yok edecek bir tedavi sekli veya hastaligi tamamen ortadan kaldiracak bir tedavi yolu maalesef yoktur. Yapilan tedavi sadece guatr ve tiroid bezi yetmezligi varsa onun tedavisi seklinde olur.

Guatri olan veya tiroid bezi yetmezligi olan kisilerde tiroid hormon ilaci levotiroksin ile tedavi yapilir ve ilac dozu serum TSH duzeylerini normale getirecek sekilde doktorunuz tarafindan ayarlanir. Burada amac TSH duzeyini 1.5-2.5 IU/L olacak sekilde ayarlamaktir. Yasli hastalarda veya koroner kalp hastaligi olanlarda tedaviye cok dusuk dozlarda baslanir ve 4-6 haftalik araliklarla artirilir. Kadinlarin cogunda gebelik suresince dozda % 25-50 oraninda bir artis gerekir.

Hipotiroidi olmasa bile guatri olan Hashimoto hastalari tiroid ilaci tedavisinden fayda gorur ve guatrlari kuculur.

T4 ve T3 hormonu normal, ancak TSH hormonu yuksek olan hastalarda TSH >4 IU/L ve anti-TPO yuksek ise kucuk dozda ilac tedavisi yapilir.


Hashimoto Tiroiditi Olan Hastalarin Dikkat Etmesi Gereken Hususlar:

1) Iyotlu tuz ve iyotlu oksuruk surubu kullanmayiniz.
2)Kan Selenyumu dusuk ise Selenyum destegi alabilirsiniz. Gunde 100-200 mikrogram selenyum hastaliginiz icin faydali olabilir
3) Tiroid hormon ilaclarini ac karna iciniz. Midenizde agri yapiyorsa tok karna alin, ancak en iyisinin ac karna alinmasi oldugunu unutmayiniz. Ac karna alinan ilacin emilimi daha iyi olur.
4) Ilacinizi her zaman aldiginiz ogunde almayi unutursaniz bir sonraki ogunde alin, Bir gun once almayi unutmussaniz ertesi gunu sabah ve aksam 2 kez alin.
5) Ilaci aldiginiz ogunde baska ilac almamaya calisin. Ozellikle kalsiyum, demir ve mide ilaclari tiroid ilacinin emilimini bozar.
6) Gebe kalmayi dusunen kadinlar ENDOKRIN doktoruna mutlaka ilac konusunda danismalidir. Gebe kalinca da tiroid ilaclari alinacaktir. Cocuga zarari yoktur. Tiroid ilaci almazsaniz dusuk riski artar. Dogum sonrasi da kontrollerinizi yaptiriniz.